İl Sağlık Müdürlüğü Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi, yaz aylarında olmamız nedeniyle, çocuklarda görülecek ishallerde dikkatli olunmasını ve ishale karşı alınacak önlemler hakkında açıklamada bulundu.
Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi’nin yaptığı basın açıklamasında; “İshal Nedir; :Kişinin günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak,yumuşak sulu bir görünüm alması durumudur.
Genellikle günde 3 kez den fazla sayıda sulu dışkı’ lama ishal olarak kabul edilir. Sık dışkılama kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. Yeni doğan bebekler anne sütü ile beslendikleri için dışkı sayısı günde 6 ile 7 ye ulaşabilir. İshal en sık 0-5 yaş grubu çocuklarda rastlanan bir hastalık olup anne sütünün kesildiği ve ek gıda verilmeye başlandığı 6-24 aylık çocuklarda ishal oranı en yüksektir.
Çocuklarda ishal genellikle akut bir hastalıktır.3-7 gün sürer ve kendiliğinden iyileşir. Su ve Tuz kayıpları karşılandığında ölüm tehlikesi yoktur. İshalli çocukların küçük bir bölümünde (% 3-10) ishal 15 günden uzun sürer. Küçük süt çocuklarında,daha önce ishal geçirenlerde, büyüme,gelişme geriliği olan çocuklarda inek sütü ile beslenenlerde ishalin uzama riski artar ve ölüm olasılığı yükselir. Türkiye’de ishal 1 yaşından küçük bebeklerde üçüncü,1-4 yaş arası çocuklarda ikinci sırada olan ölüm nedenidir. İshalin nedenleri ve bulaşma yolları; İshalin en önemli ve en sık nedeni mikroplardır. Bunlar hastalık yapan bakteriler,virüsler ve parazitlerdir. Bu mikropların kaynağı insan ve hayvan dışkısıdır. İçme ve kullanma sularının,kaynakların,akarsuların,sebze,meyve ve diğer yiyeceklerin,ellerin,beslenme için kullanılan araçların insan ve hayvan dışkısı ile bulaşması sonucu bu mikroplar ağız yoluyla vucuda alınır. Mikroplar bağırsağa geçerek enfeksiyona ve ishale yol açar. Diğer bir risk faktörü de büyüme ve gelişme geriliğine yol açan yetersiz ve dengesiz beslenmedir. Büyüme ve gelişme geriliği vücut direncini azaltır ve bu nedenle ishal daha çabuk oluşur. Hatalı beslenen çocukların anneleri genellikle bilgisiz ve beslenme eğitiminden yoksun oldukları için besinlerin temizliğine de dikkat etmezler. Buda çocuklarda bağırsak enfeksiyonlarını arttırır. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde ishal daha seyrektir. Bunun nedeni anne sütünün vücut direncini arttırıcı bileşimi ve temizliğidir. Anne sütünü teşvik ederek ve dengeli beslenmeyi öğreterek ishal vakalarının azalmasına yardımcı olabiliriz. İshal niçin tehlikelidir; İshalin başlıca iki tehlikesi ölüm ve beslenme bozukluğudur. İshal nasıl önlenir ? Ülkemiz ve diğer gelişmekte olan ülkeler için en etkin,en ekonomik ve uygulanabilir önlemler şunlardır. Emzirme, düzenli memeden kesme, bol ve temiz su kullanma, el yıkama, tuvalet kullanma, küçük çocukların bezlerinin ve atıklarının uygun şekilde yok edilmesi, kızamık aşısı, içme suyunun temiz olması, yiyeceklerin hazırlanması ve saklanması, kullanılan malzemelerin temizliği. Emzirme; :Bebekler doğumdan itibaren ilk 4-6 ay sadece anne sütüyle beslenmelidir. Sadece anne sütü alan bebekler emzirilmeyen veya ara sıra emzirilen bebeklere oranla daha az ishal olurlar. Hayatın ilk altı ayında emzirilmeyen bebeklerde ishalden ölümlerin,sadece anne sütüyle beslenen bebeklere göre 30 kat daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bebekler altıncı aydan sonrada anne sütü olduğu sürece emzirilmelidir. Bu şiddetli ishal ve ishalden ölüm riskini azaltacaktır. Sütten kesme; :Bebeğin yavaş yavaş yetişkin besinlerine alıştırılmasıdır. Bebeğin beslenmesine 4-6 aydan sonra,anne sütü yanında diğer besinlerinde eklenmesi gereklidir. Bu zaman bebeğin ishal olması yönünden tehlike taşır. Ek besine geçişte aceleci olmamak gerekir.
Bol ve temiz su kullanma: Suların bol temiz kullanılması aileleri ishalden korur. Aileler bulabildikleri en temiz suyu kullanarak,bunu kaynatarak ve evde kirlenmeden koruyarak ishal tehlikesini azaltabilirler. El yıkama:Aileler el yıkama gibi belirli hijyen (temizlik) kuralarını benimseyerek küçük çocuklarını ishale karşı koruyabilirler. Şöyle ki;
Çocuğun altını temizledikten ve bezlerini atıktan sonra, tuvaletten çıktıktan sonra, yemek hazırlamadan önce, çocuğa yemek yedirmeden önce,eller mutlaka yıkanmalıdır. Tuvaletlerin kullanılması:İshale yol açan mikroplar ağız yoluyla bulaşırlar. Bu nedenle dışkıların güvenli bir şekilde atılması, ishalin yayılmasını azaltır. Tuvalet olmayan yerlerde aileler ihtiyaçlarını mümkün olduğu kadar temizlik kuralları dahilinde, yollardan, evlerden ve su kaynaklarından en az 10 metre uzakta gidermelidir. Çocukların bezlerini uygun şekilde atılması: Çocuk bezlerinin çöplerin düzenli toplandığı yerlerde bir poşet içinde çöp bidonuna, çöplerin toplanmadığı yerlerde bahçede bir çukura gömülerek yok edilmelidir.
Kızamık aşısı:Kızamığı önlemek için yapılan kızamık aşısı, kızamık ile birlikte veya arkasından gelen ishali önler. Kızamık ile gelişen ishal dizanteri şeklinde ortaya çıkar. Bir çok ishalden daha fazla ölüme yol açar. İçme suyunun temiz olması : Bebeklere içirilen ve inek sütünün sulandırılmasında da kullanılan su kaynatılmalıdır. Daha büyük çocuklara içirilen sular klorlu değilse kaynatılarak verilmelidir. Yiyeceklerin hazırlanması ve saklanması :Yiyecekler taze hazırlanmalı, buzdolabında saklanmalı sıcakta bekletilmemeli,sinekten ve diğer haşaratlardan korunmalı, buzdolabı yok ise yiyecekler serin bir yerde muhafaza edilmeli,günlük olarak tüketilmelidir” denildi.
Muş Ovası Gazetesi
