Muş’un ekonomik gelişim ve sanayileşmesinin önündeki en büyük tehdit, Muşta ekonominin ve sanayinin nasıl gelişip büyümesi gerektiğine dair bir strateji geliştirmeden rastgele hareket edilmesi veya bütünsel olmayan faaliyetler içine girilmesidir. Bu durum devlet teşviklerinin etkin biçimde kullanılamamasına, kaynakların israf edilmesine ve zaman kaybına neden olmakla birlikte ilin potansiyelinin hayata geçirilmemesine neden olmaktadır. Daha önce Muş Ekonomik Modeli çalışmamda (2018) belirttiğim gibi bütünsel bir stratejik planlanma, kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayarak çıktıyı maksimize eder.
Bunun için marka şehir bağlamında oluşturulacak pazarlama ve tanıtım, fiziki altyapı, ilin ekonomi ve sanayisi için geliştirilebilecek makro projeler ve merkezi hükümetin il için etkin dikey politikalar geliştirebilmesine katkıda bulunmak gibi işlevleri yerine getirecek Muş’a has kurumsal bir yapıya gereksinim olacaktır. Bir şemsiye kuruluşu olacak bu yapıya bu çalışmada ”Muş Sürdürülebilir Kalkınma Platformu (MSKP)” ismi verilmiştir. MSKP il ajansı işlevine sahip bir yapı gibi düşünülebilir.
Muş Sürdürülebilir Kalkınma Platformuna ihtiyaç duyulmasının öne çıkan nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Sanayi ve ekonominin gelişimi için gerekli alt yapının oluşumuna odaklanma ihtiyacı
İlin ekonomik gelişimi için makro projelerin hazırlanması gerekliliği
Mikro ve küçük işletmelerden oluşan firmaların ürettiği ile özgü doğal tarımsal etkin, inovatif ve hesaplı tanıtım ve pazarlama stratejisinin marka şehir bağlamında oluşturulması ihtiyacı
Kamu kaynaklarının ilin ihtiyaçları bağlamında bütünsel bir amaç için etkin kullanma ihtiyacı
Merkezi hükümetin il için oluşturacağı dikey politikaların ilin gerçek ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için çabalama ihtiyacı!
Bu kuruluşun bahsi geçen fonksiyonları yerine getirebilecek kapasite ve yapı olarak inşa edilebilmesi için hangi birimlerden oluşması gerektiğinin tespiti ve bu yapının yönetişim modelinin oluşturulması gerekmektedir. Bir fikir oluşturmasına katkı bağlamında aşağıdaki birimleri önerebiliriz.
Muş Sürdürülebilir Kalkınma Platformu hedeflerinin gerçekleşmesi için aşağıdaki birimler önerilebilir.
Fiziki altyapı geliştirme birimi
Proje birimi
Marka şehir bağlamında tanıtım ve pazarlama birimi
Ulusal ve uluslararası yatırım çekme birimi
Kalifiye eleman yetiştirme strateji geliştirme birimi
İlin gelişim vizyonu bağlamında kısa, orta ve uzun vade strateji geliştirme birimi
Bu birimler il için kalifiye eleman yetiştirme stratejisi geliştirme, marka şehir bağlamında pazarlama ve tanıtım sağlanması, Kamu-Üniversite-Sanayi işbirliğinin (KÜSİ) ilde etkin olması için çaba göstermek, ilin öne çıkan sektörlerinde verimlilik arttırıcı uygulamaları önermek veya desteklemek, İlde nitelikli yaşam ve rekreasyon alanlarının oluşumuna katkı sağlamak, fiziki altyapı konusunda yapılabilecekleri tespit ve hayata geçirilmesi için çaba sarf etmek, inovasyon ve Ar-Ge bilincinin geliştirilmesi ve desteklenmesine katkıda bulunmak, firmaların yönetişim becerilerinin artırılması için eğitim ve destekler sağlamak, etik ticari kurallarının desteklenerek uygulanmasını sağlamak, girişimciliğin özendirilerek desteklenmesi, basın ve halkla ilişkileri etkin bir şekilde kullanarak ili tanıtmak, proje kültürünün aşılanması ve özendirilmesi, altyapı ve firmalar arası enteraktif işbirliğini güçlendirici projeler üretmek ve lobi ve tanıtım faaliyetleri vb. yapmak ve yapılmasına ön ayak olmak gibi fonksiyonları icra ederek ilin sürdürülebilir ekonomik gelişiminin temin edebilir.
Bu il ajansı modeli için etkin bir yönetişim modeline gereksinim olduğu aşikârdır. Bunun için bölgesel ajansların yönetim modeli, DAP ve GAP gibi daha büyük çaplı modellerin iyi çalışan yönleri dikkate alınabilir. Ayrıca dünyanın değişik ülkelerinde belirli iyi örneklerden esinlenerek gerekli çıkarımlar yapılabilir. Örneğin Şili’de geçmişte bakır, ihracat ve yabancı yatırımın tek en önemli kaynağıydı. Fundación Şili şemsiye kuruluşu tarım sektörünü, Şili’de GSYİH, ihracat ve istihdam için önemli katkıda bulunacak seviye erişmesini sağlamıştır. Malezya örneğinde de ise tarımsal sanayi geleneksel ve ihracata yönelik tarımın birlikte teşvik edilmesiyle gelişmiştir. Bu yeni ürünlerin üretilmesi ve geleneksel ürünlerin iyileştirme çalışmaları, kamu uzman kuruluşları tarafından gerçekleştirilerek Malezya dünyanın en büyük palmiye yağı üreticisi ve ihracatçısı olup 1971’in başlarında ana üretici olan Nijerya’nın yerine geçmiştir.
Yukarıda belirtilen ülkemizde ve diğer ülkelerden esinlenebilecek iyi örnekler üzerinde odaklanarak gerekli çıkarımlarla Muş Sürdürülebilir Kalkınma Platformu için özgün bir yönetişim modeli geliştirilebilir. Ayrıca bu çalışmada MSKP’nin bünyesinde bulunması gereken birimler için de bazı önerilerde bulunulmuştur. MSKP sürdürülebilir bir sanayileşme ve ekonomik gelişim için gerekli birimleri bünyesinde bulundurduğunda ilin potansiyelini maksimize etmesine büyük katkısı olacaktır. Ayrıca MSKP Ankara merkezdeki aktörlerle uyumlu çalışılarak il için etkin dikey ekonomik ve sanayi politikalarının oluşturulmasına büyük katkıda sağlayabilir.
Fırat Demir Haber 49 Gazetesi
