Muş Emniyet Müdürlüğü hırsızlık, dolandırıcılık ve yankesiciliğe karşı alınabilecek önlemler hakkında vatandaşları bilgilendirmek için broşür dağıtıyor. İl genelinde dağıtılmaya başlanan broşürlerde vatandaşların alması gerektiği tedbirlere yer verildiği gözlendi.
Broşürün giriş kısmında “Suçlulara karşı polisin herkesi ayrı ayrı koruma imkanı olmadığı için suçların önlenmesinde siz vatandaşlarımıza da önemli görevler düşmektedir” ibaresine yer veren Emniyet Müdürlüğü hırsızlığa dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında şu bilgilere yer verdi: “Hırsızlar çok uğraşarak, gürültü çıkararak ve zaman harcayarak bir yere girmek istemezler. Kapalı pencereleri tercih etmezler, çünkü pencere kırmak dikkat çekicidir. Pencere koluna ilaveten birde pencereye kilit takılması, camı kırdıktan sonra bile pencereyi açamayacakları manasına gelir ki, kırık camın içinden geçmek zorunda kalacaklardır. Şifreli kilitleri olan kapıları da sevmezler. Çünkü bu kapılar sadece tek anahtarla açılabilmektedirler. Dolayısıyla hırsız eve pencereden girmiş olsa bile, içeriden kapıyı açamayacağı için yine pencereden çıkmak zorunda kalacaktır. Evlerin birinci ve ikinci katlarındaki balkon kapısı ve pencerelerinin sağlam demir parmaklıklı olmasına dikkat ediniz. Kapılarda çift kilit bulundurulmasına ve geceleri kapı arkalarına emniyet zincirinin takılı olmasına dikkat ediniz. Evinizi geceleri kısa süreli terk edeceğiniz zaman bir lambayı yanık bırakınız. Apartman giriş kapıları dışarıdan aydınlatılmalıdır. Sokak lambalarının yanık vaziyette olması sağlanmalıdır. Apartman sakinleri, yönetici ve özellikle kapıcının apartmana giren çıkan yabancılara karşı duyarlı olmaları gerekir. İşyerlerinin kapılarına kilit takılması ve camlarının kepenk ve demir parmaklık ile muhafaza altına alınmasına dikkat edilmelidir. İşyeri sahipleri işe alacakları şahıslar hakkında bilgi toplamalı ve kişiyi mahalli polis birimine bildirmelidir. İşyeri sahipleri, hırsızlık olayı meydana geldiğinde en yakın karakola bilgi vererek olay yerinin incelenmesi için görevlilerin gelmesini beklemelidir. Hırsızlık olaylarında parmak izi ekipleri olay yerini tetkik edinceye kadar suç yerinin karıştırılmaması, muhafaza altına alınması, olay yerinde bulunabilecek parmak izlerinin bozulmamasına dikkat edilmelidir. Mahalle sakinleri şüpheli şahısları her an “155 Polis İmdat” a bildirmelidir. Evinizdeki küçük televizyon, müzik seti ve çelik para kasası gibi eşyaların hırsızlar tarafından çarşaf veya battaniyeye sarılarak çalındığını unutmayınız. Bu şekilde eşya taşıyanları gördüğünüzde hemen polise bildiriniz. Hırsızlar eve girdiklerinde ilk önce yatak odalarını karıştırırlar. Kıymetli eşyalarınızı evin daha değişik yerlerine saklayınız. Tatile gittiğinizde veya evinizden uzun süreli ayrıldığınızda posta kutusunun anahtarını komşunuza bırakmayı unutmayınız. Hırsızlar öncelikle posta kutusu dolu (elektirik faturası, su fatarusı,vb.) olan daireleri seçerler. Semt pazarlarının kurulduğu günlerde, pazar civarında bulunan evlerde o gün daha fazla hırsızlık olabilmektedir. Evinize geldiğinizde camınızın kırıldığını ya da kapınızın aralık olduğunu fark ederseniz, evinize giren şahıs ya da şahıslar hala içerde olabileceğinden eve girmeyiniz. Derhal polisi arayıp, gözetlemeye devam ediniz. Eğer siz komşularınızın evine sahip çıkarsanız onlarında sizin evinize sahip çıkacaklarını unutmayınız.Evde çok zaman geçiriyorsanız çevrenizi gözlemlemeniz semtinizin güvenliği için yararlı olacaktır. Yalnız yaşayan bir bayan iseniz, kapınızda ve telefon rehberinde adınızın ilk harfiyle soyadınızı kullanınız. Böylelikle yabancı biri o adreste bir kadının mı yoksa erkeğin mi oturduğunu anlayamayacaktır. Yeni bir eve taşındığınızda evle ilişkisi olan bazı kişilerde hâla evin anahtarlarının olması ihtimaline karşın mutlaka kilitleri değiştiriniz. Eğer evinizi satmayı düşünüyorsanız, her gelene evinizi gezdirmek yerine bir emlakçıyla irtibat kurarak sadece evinizi gerçekten alabilme ihtimali olan kişilere evinizi gezdirin. Telefona cevap verirken numaranızı söylemeyin. Sizi arayan kişi yanlış numara aramış olabileceğini beyan ederek numaranızı sorarsa kendi numaranızı söylemeyip aradığı numarayı tekrar etmesini isteyiniz. Asla kendiniz hakkında bilgi vermeyin ve evde yalnız olduğunuzu söylemeyin. Bahçenizde ağaç yetiştiriyorsanız, bunları kapı ve pencerenizin dışarıdan görünmelerine mani olmayacak şekilde budamaya özen gösterin. Böylelikle hırsızların kimseye görünmeden çalışma şansları azalacaktır. Dairenizin yangın çıkışı yoksa veya apartmanın giriş katında oturmuyorsanız evinizin hırsıza karşı en güvensiz kısmı ön kapısıdır. İlk risk apartmanın ana giriş kapısının güvensiz olması ve herkesin buradan rahatça girebilmesiyle başlar. Bu nedenle kendi kapınızın güvenliğinin yeterli olmasına dikkat ediniz. Toplu yerleşim yerlerinden uzak meskenler hırsızların tercihidir. Bu tür evlerin kapıları güçlü menteşe ve sürgülerle donatılmalıdır. Bunlar kapınızın bir manevela veya levyeyle zorlanarak açılabilmesini engelleyecektir. Bunun yanı sıra çelik kapı kullanmanız veya kapı çerçevelerinin çelik destekli olmasında fayda vardır. Apartman sakinlerinin birbirlerini uyarmak, yardım istemek yada apartman güvenliği hususunda dahili telefon sistemi aracılığı ile konuşabilmelidir. Eğer binanızda kendi evinizle apartman giriş kapısı arasında bir diafon sistemi ve otomatik kapı açma düğmesi mevcut ise ( mevcut değil ise taktırın ) zilinizi çalıp makul olmayan bir sebeble içeri girmek isteyen yabancılara kapıyı açmayınız. Aynı şekilde sizin zilinize yanlışlıkla bastıklarını söyleyen yabancılar içinde kapınızı açmayınız. Kapınızın önündeki şüpheli sesler için en iyi savunma, kapı gözetleme deliğinden dışarıyı kontrol etmeniz ve kapı zincirinizi takılı tutmanızdır. Unutmayın dışarıdakinden şüphe duyuyorsanız dışarıda kalmasını sağlayın, kapınızı tamamen açmadan önce yabancıların kimliklerini göstermesini isteyip kontrol ediniz. Eğer gelen kişi polis, gaz veya elektrik şirketinden geldiğini iddia ediyorsa kimliğini kontrol etmekle kalmayıp polis merkezi veya şirketlerin merkezine telefon ederek kimlikleri teyit ettirin ve emin olun. Sakın size verdiği numaraları arayarak teyit etmeye çalışmayın, bu bir komplo olabilir. Kendi ajandanızdaki numaraları kullanın, ayrıca siz telefon ederken yabancının dışarda beklemesine ve kapınızın kapalı olmasına dikkat ediniz. Gecenin ortasında ayak sesleri duyarak uyandığınızda ne yatmaya devam ederek uyuyor süsü verin, ne de hırsıza karşı koyun. Her iki davranış şekli de risklidir. Işığı yakarak ve hareket ederek çok ses çıkarın, kendi kendinize olsanız bile hayali arkadaşla yüksek sesle konuşuyormuş gibi davranın. Bir çok hırsız, riskle karşı karşıya gelmektense boş elle kaçmayı tercih eder. Bu durumda hemen polisi arayıp yardım istemeyi ihmal etmeyiniz. Yankesiciliğe karşı bayanların otobüse binerken ve alış veriş yaparken omuzlarında asılı bulunan çantalarını, erkeklerin ise ceplerini kontrol altında bulundurması gerekir. Oto ile kapkaç olaylarına maruz kalmamak için yaya kaldırımlarının yola yakın kısımlarında yürümeyiniz. Çantalarınızı da yola bakan kolunuzda taşımayınız. Para bozdurmak için başvuran kişilere para bozdururken dikkatli olunuz. Kaldırımlarda zar atan yada üç kağıtçılık yapan kişilere aldırış etmeyiniz. Cami ve şadırvanlarda abdest alırken veya namaz kılarken ceket, palto gibi giysilerinizin ceplerinde para, cüzdan vb. bırakmayınız yada üzerinizden ayırmayınız. Evinize gelen dilenci, bohçacı ve seyyar satıcılara karşı duyarlı olunuz. Hatta evde tek başınıza kalıyorsanız içeri almayınız. Kuyumcu ve döviz dükkanlarının haricinde altın veya döviz alım satımı yapmayınız. Eğer sizi tehdit ederek yaklaşan bir oto söz konusu ise, bağırarak ters istikamete doğru koşun. Bu size altın değerinde saniyeler kazandıracak ve oto sürücüsünün sizi takip etmesini zorlaştıracaktır. Eğer imkanınız olursa otonun plakasını ve kişilerin eşgalini belirleyiniz. Bankadaki işlemleriniz esnasında gişe görevlileri dışında yardımcı olmak isteyen kişilere itimat etmeyiniz. Tedavi için gittiğiniz hastahanelerde görevlilerin haricindeki kişilerin beyanlarına itibar etmeyiniz. Resmi kıyafetli olup tavır ve davranışlarından şüphe edilen şahısları polise bildiriniz. Alışveriş esnasında çantalarınızı veya değerli eşyalarınızı alışveriş arabalarında ve tezgahlarda bırakmayınız” denildi.
Araç sahiplerinin alması gereken önlemler hakkında broşürde şu bilgilere yer verildi: Alacağınız basit Önlemlerle Otonuzun Çalınmasını Önleyebilirsiniz, Belki de evinizden başka en değerli malınız, otonuzdur. Otonuz aynı zamanda saldırıya en çok maruz kalan malınızdır. Kısa bir süre için aracınızdan ayrılsanız bile kontağı kapatıp kapıları kilitleyiniz. Kontak anahtarını ve trafik tescil belgesini asla oto içerisinde bırakmayınız. Otonuzun anahtarlarını ve tescil belgenizi tanımadığınız kimselerin ulaşabileceği yerlerde kısa bir süre içinde olsa asla bırakmayın. Bir anlık ihmaliniz neticesinde otonuzun kontak anahtarı yapılıp, tescil belgenizin sahtesi tanzim edilebilir. Otonuzun direksiyonu ile gaz pedalını birbirine bağlayan anahtarlı (baston) kilit ve alarm sistemi taktırınız. Trafik tescil belgenizdeki şasi ve motor numarası ile oto üzerinde bulunan numaralarını aynı olup olmadığını kontrol ediniz. Eğer tescil belgenizdeki numaralarla otonuz üzerindeki numaralar aynı değilse, derhal otonuzun kayıtlı olduğu, Trafik Tescil Birimlerine giderek bu yanlışlığın düzeltilmesini sağlayınız. Yeni bir oto aldığınız zaman hırsızlığa karşı güvenlik sistemleri olup olmadığına dikkat ediniz. Tüketicilerin güvenlik konusundaki endişeleri ve talepleri arttıkça üreticiler bu konudaki talepleri değerlendirecektir. Aracınızı belirleyen en önemli özellik şasi numarasıdır. VIN (Araç Tanımlama Numarası) olarak da tabir edilen şasi numarasını bir yere kaydederek saklayınız. Cüzdan, çanta, kredi kartı, cep telefonu gibi değerli eşyalarınızı ya da değerli olmasalar bile değerli görüntüsü veren paket veya poşetleri oto içerisinde bırakmayınız. Eğer değerli eşyanızı yanınıza alamayacaksınız, arka koltuğa atma yerine görünmeyecek bir yere yada bagaja kilitleyin. Otonuzu çalıp çalmama kararsızlığında olan birisine, oto içerisinde bırakılan bu tür eşyalar cesaret verebilir. Eğer şahsınıza ya da oturduğunuz toplu konut veya apartmana ait bir otopark varsa, size uzak bile olsa, otonuzu mutlaka oraya park ediniz. Tek başına gözlerden uzak tenha yerlere park etmeyiniz. Otonuzu ara sokaklardan ziyade park yasağının olmadığı ışıklandırmalı caddelerde park ediniz. Otonuzdan uzun süreli ayrılmanız halinde oto teybini veya başlığını alınız. Motorlu araç satın alırken aracın ruhsat sahibi ile mutlaka yüz yüze görüşünüz. Ruhsat üzerinde yazılı olan bilgilerin doğruluğunu kontrol ediniz. Oto alım-satımında noter satışını ve devir işlemlerini hemen yapınız. Otostopçulara veya yardım isteyenlere karşı tedbirli olunuz. Bu durumlarda otonuzun camını açmadan ve dışarı çıkmadan önce bunun gerçekten bir yardım çağrısı olduğuna emin olunuz. Otonuz çalındığı zaman en yakın POLİS merkezine müracaat ediniz yada “155 POLİS İMDAT”ı arayınız. İlgili polis birimine Trafik Tescil Belgenizi (Ruhsat) alarak gidin. POLİS bölgesinde çalınan otolar oto sahibinin müracaatı üzerine İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğü tarafından Çalıntı Oto Projesine kaydedilmektedir. Bu sayede çalınan bir oto kayıt girilir girilmez Türkiye genelinde araştırılmaktadır. Akabinde İnterpol bilgisayar kayıtlarına girilerek tüm Dünya’da arattırılması sağlanmaktadır.
Yankesicilik ve dolandırıcılık hakkında vatandaşların bilinçlenmesi için broşürde şu bilgilere yer verildi: “özellikle kalabalık yerlerde, dolmuş ve otobüs durakları, alış-veriş merkezleri, stadyum, hastane vb. halka açık yerlerde miting, gösteri yürüyüşü veya törenlerde yankesicilere karşı dikkatli olunuz. Ceplerinizi zaman zaman kontrol ediniz. Otobüs ve dolmuşlara binişlerde, pazar yerinde, maçlarda vb. yerlerde başkaları tarafından itildiğiniz anlarda elinizi cebinize götürmeyi veya çantanızı kontrol etmeyi alışkanlık edininiz. Cüzdanınızda fazla para bulundurmayınız. Para yerine kredi kartı, çek vb. ödeme araçlarını kullanmayı tercih ediniz. Para veya cüzdanınızın çekilmesi için en uygun yerlerin pantolonun arka veya yan cepleri olduğunu unutmayınız. Yolda yürürken, kavga ederek size yaklaşan, yardım isteyen şahıslardan uzak durunuz. Eğer şahıslar ısrarla üzerinize geliyorsa cüzdanınızı muhafaza ederek dikkatinizi dağıtmalarına izin vermeyiniz. Yankesici ve kapkaçcıların özellikle yaşlıları ve bayanları tercih ettiğini unutmayınız. Küçük çocuklarınızı takmış oldukları bilezik, küpe ve kolye gibi süs eşyaları ile dışarıya göndermeyiniz. Dolandırıcıların sermayesi dilidir. Kimsenin sizin saflığınızdan istifade ederek hile ve desiselerle para veya eşyalarınızı almasına, mukaveleler veya senetler imzalatmasına müsade etmeyiniz. Bir hırsızın değerli eşyalarınızla ortadan kaybolabilmesi için sadece bir saniyeye ihtiyacı vardır. (restorantta asılı duran montunuz, koltuğunuzun yanında duran el çantanız, hatta hesap öderken masaya koyduğunuz çek defteriniz…) Alış-verişlerinizde tanımadığınız kişilerden almış olduğunuz çeklerin çalıntı olabileceğini göz önünde bulundurarak ilgili bankaya sorunuz. Bankada, postanede, hastanede, vergi dairesinde vb. yerlerde kendilerini görevli olarak tanıtıan kişilere itibar etmeyiniz. Bu kişiler paranızı alarak sizi pul almaya göndermek suretiyle dolandırabilirler. Bankamatiklerde işlem yaparken şifrenizi kimseye söylemeyiniz. Üzerinizde büyük miktarda para taşımanız gerekiyorsa birkaç parça halinde emniyetli yerlerde taşımaya, bu esnada adres sormak, para bozdurmak vb. bahanelerle size yaklaşan tanımadığınız şahıslara karşı dikkatli olunuz. Para ile ilgili işlerinizi bizzat kendiniz takip etmeye, özellikle küçük yaştaki çocuklara paranızı emanet etmemeye dikkat ediniz. Sadece ihtiyacınız olduğunda pasaportunuzu taşıyın, hırsızlar çalıntı pasaportaları satarak kazanç elde ederler. Kalabalık yerlerde yüksek miktarda nakit paranız olduğunu göstermeyin, aksi halde gaspçıların hedefi olursunuz. Hırsızlık, yankesicilik ve gasp olaylarına siz de maruz kalabilirsiniz. Bu tür olaylara tanık olduğunuzda suçluların eşgali ile oto kullanılmış ise otonun özelliklerini ve plakasını POLİSE bildiriniz. Canınızı ve malınızı korumada polisin çalışmaları yanında sizlerin alacağı tedbirlerin de büyük etkisi olacaktır. Şehirlerarası yolculuklarda tanımadığınız kişilerden yiyecek ve içecek alırken dikkatli olunuz. Ambalajlı da olsa, sigara, içecek ve yiyecek maddelerin içine uyku verici ilaçlar enjekte etmek suretiyle soyulabilirsiniz. Çalıntı mal satın almanın suç olduğunu unutmayınız ! Elden satılan eşyaların çalıntı veya kaçak mal olma ihtimali yüksektir. Bu tür malları alırken kaynağını araştırınız. Böyle durumlarda size mal satmak isteyen şüpheli kişileri tereddüt etmeksizin polise bildiriniz”.
Muşun Sesi Gazetesi
