Özellikle yabancı müşterilere başka üzümler Muş üzümü olarak satılıyor. Bunun önüne geçmemiz gerekir” dedi
Muş’un yerli meyve ve sebzelerini satan İlhan Demirel, son Muş Üzümü diye başka üzümlerin satıldığını iddia etti. Vatandaşların şikayetlerini yetkililerinde dikkate alması gerektiğini kaydeden Demirel, Muş Üzümünün korunması için herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğini ifade etti.
Yılda ortalama 10-12 ton Muş Üzümü sattığını belirten Demirel, market ve manavlarda Muş üzümü diye satılan diğer üzümlerin önüne geçilmesi gerektiğini belirterek, “Muş’u ve üzümünü bilmeyenlere Elazığ’ın, İzmir’in Manisa’nın Diyarbakır’ın üzümlerini Muş üzümü diye satıyorlar. Genelde yabancı olan müşteriler bilmedikleri için de alıyor. Ama gerçek Muş Üzümünü yedikleri zaman daha yeni fark ediyorlar” dedi.
Muş Üzümü piyasadaki üzümler arasında en pahalı üzüm olarak dikkat çekiyor. Kilosu 2,5 TL olmasına rağmen kapış kapış satılıyor. Vatandaşlardan büyük bir ilgi gören Muş üzümü bakkal ve manavların vitrinini süslüyor.
Muş’u çevreleyen tepelerde yetiştirilen ve geçmişi Selçuklular dönemine dayanan Muş üzümü, piyasaya çıktığı günden itibaren diğer üzümlerin satışları durdu. Esnaflar Muş üzümünün vatandaşların vazgeçilmezi olduğunu söylüyor.
Valiliğin 5 yıl önce başlatmış olduğu Yeşil Kuşak Projesi kapsamında yürütülen çalışmalar neticesinde sayıları artan bağlarda yetiştirilen üzüm, pazarlarda en çok ilgi gören meyve olarak gösteriliyor. Geçmişi Selçuklular dönemine kadar dayanan ve şehri çevreleyen tepelerdeki bağlarda yetiştirilen Muş üzümü, büyük rağbet görüyor.
Muş’ta önceki yıllarda sürdürülen ‘Bağcılık Projesi’nin ardından sayısı artan bağlarda yetiştirilen üzüm, pazarlarda en çok ilgi gören meyve konumunda. Mongok, İncebel, Mehmetcan, Kale ve Pamukluk bağlarında yetiştirilen ve ağustos ayının sonlarında piyasaya çıkan Muş üzümü, yaklaşık 2 ay süreyle pazarlarda bulunabiliyor. Pazarlarda en pahalı üzümün kilosu 1 ile 1,5 TL’den alıcı bulurken, Muş üzümü 2,5 TL’den satılmasına rağmen büyük bir rağbet görüyor.
İlhan Demirel, Kale, İncebel, Mehmetcan, özellikle Mongok Bağlarından üzüm getirildiğini ve özel alıcılarının olduğunu ifade ederek, yılda ortalama 10-12 ton Muş üzümü sattığını söyledi.
Demirel, Muş üzümünün her yıl büyük ilgi gördüğünü ve üzümü tezgaha bıraktıktan sonra bir kaç saat içerisinde satıldığını belirterek, “Muş üzümüne her yıl olduğu gibi bu yıl da oldukça fazla bir rağbet var. Yerli meyveye büyük bir talebin olduğu Muş’ta vatandaşlar üzüme daha büyük ilgi gösteriyorlar. Muş üzümü normal üzümlerden 2 kat daha pahalı olmasına rağmen kapışılıyor. 2-3 günde 20 kasa üzüm satıyorum” dedi.
Muş Üzümü ile ilgili olarak Valilikçe yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen bilgiler aşağıya çıkartılmıştır;
“Muş yöresinde 1800 -1900 yıllarında Sovyetler Birliğinden İlimize getirilerek dikildiği, yörenin iklim şartlarına iyi adapte olduğu, kaliteli ve bol üzüm üretildiği bilinmektedir. Bağcılığın gelişmeye başlaması ile birlikte mahzenlerde toplanan şıralar Fransa’ya ihraç edilerek Dünyaca ünlü bordo şarabı yapımında kullanılmıştır. Cumhuriyetin İlk yıllarında 90.000 kıy ye üzüm alındığı literatürlerden öğrenilmiştir. Bu zamanlarda yetişen kaliteli olduğu bilinen yerli asma çeşitleri bölge halkının önemli gelir kaynaklarından biri olup, bölge ekonomisinde önemli yere sahip olmuştur. Fakat zamanla bağ alanları önemli ölçüde azalmış ve üretim düşmüştür. Don olayları, ve gatasyon kısalığı ve üretim tekniği yetersizliği bağcılığın gerilenmesine neden olan sebeplerdir.
BAĞ YERLERİ
Son yıllarda uygulanan Muş İli Kırsal Kalkınma Projesi ile Valiliğimizce uygulanan Yeşil Kuşak Projesi kapsamında bağ alanlarının geliştirilmesi ve mevcut olan ekonomik ömrünü tamamlamış bağ alanlarının iyileştirilmesi çalışmaları yapılmaktadır. Bu şekilde eski bağ alanları yeniden oluşturularak bölge halkına ve ülke ekonomisine katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. İlimizde bağ alanı olarak Mongok, Merkez Karaağaç Dağ dibi, İncebel, Mehmetcan, Kale, Pamukluk, Aşağı Yongalı ( Page ), Karaağaçlı, Çiriş, bağlan faal durumda bulunmaktadır.
ÜZÜM ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Siyah, beyaz ve mor çeşitleri mevcut olup, ince kabuklu çekirdekli buruk tadı vardır. Genel olarak şaraplık ve sıralık çeşitler olmasına rağmen bölgede sofralık olarak tüketilmektedir. Bölgemizde yetiştirilen başlıca üzüm çeşitleri özellikleri şunlardır: Siyah Vakkas: Bölgede üretimi en çok yapılan üzüm çeşittir, Salkımları orta büyüklükte, bol daneli, şıra oranı ve albenisi yüksektir.
Sînciri; Dayanıklı bir çeşit olması ve geç hasat edilebilmesi nedeniyle tercih edilen bir çeşittir. Salkımları orta büyüklükte, beyaz renkli, daneler sıkı, şıra oranı yüksek ve tadı tatlıdır,
Kaşper: Bol verimlidir. Siyah ve beyaz çeşitleri vardır. Verim ve üretim alanı fazladır. Sonbaharda geç hasat edilen bir çeşittir.
Beyaz Üzüm: Beyaz renkli, orta iri taneli sulu ve gevrektir.
Öküz Gözü: Orta irilikte, salkımları sıkı ve dallı koniktir.
Güz Üzümü: Geç olgunlaşan, dayanıklı ve verimli bir çeşittir.
Keçi Memesi: Küçük taneli, sıkı salkımlı ve konik yarısı vardır. Şıra oranı fazla olması nedeniyle şaraplık kalitesi yüksektir.
BAKIM VE TERBİYE SİSTEMİ
İklim, toprak, yer ve yöney, üzüm çeşidi, anaç ve mekanizasyon gibi faktörler terbiye sistemi ve bakımla yakından ilgilidir. Yetiştirilen üzüm çeşitleri bölgede karın fazla yağması, soğukların dondurucu olması, bağ alanlarının yamaç ve rakımın yüksek olması ( 1700 mt) nedeniyle terbiye sistemi yüksek sistem olmayıp alçak sistem denilen yerden sürükleyici olarak yetişmektedir.
Böylece Asma dallarının fazla kardan kırılması önlendiği gibi dalların kar altında kalması nedeniyle soğuklardan zarar görmesi önlenmiş olmaktadır. İlkbahar aylarında belleme ve kazıma işlemi yapılmakta olup, ilkbahar ve sonbahar aylarında budama yapılmaktadır. Dikimden itibaren ilk İki yıldan sonra sulamaya ihtiyaç duyulmamaktadır. Bölgede yetiştirilen üzüm çeşitleri bağ alanlarında büyük zarar yapan floksera zararlısına karşı dayanıklı olması bölgede tercih edilmektedir, İlimiz bağ alanlarında Bağ Mildiyö hastalığı ile Bağ Yaprak Uyuzu ve Bağ Çadır Tırtılı zararlıları zarar vermektedir. Muş`un Sesi Gazetesi
