Türkiye’de Afetlerden En Fazla Etkilenen İller arasında Muş’ta yer alıyor. Özellikle Deprem Tehdidi Altında Bulunan Muş, Kocaeli, Erzurum, Bingöl, Sakarya, Düzce, Van, Yalova, Adana ve Diyarbakır illerinden oluşuyor.
Türkiye’de afetlerden en fazla etkilenen il Kocaeli. Özellikle deprem tehdidi altında bulunan Kocaeli’yi, Erzurum, Bingöl, Sakarya, Düzce, Van, Yalova, Muş, Adana ve Diyarbakır izliyor.
Türkiye genelinde afetlerden en fazla etkilenen iller arasında Muş ilk onda yer alıyor. En az etkilenen illerin başında ise Kırklareli, Edirne, Kilis ve Tekirdağ geliyor. Kırklareli, su baskını görülmeyen tek il olarak dikkati çekiyor.
Su baskını olayı en fazla Erzurum’da, çığ Bitlis’te, kaya düşmesi Kayseri’de, heyelan Trabzon’da meydana geliyor.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, 1950’li yıllardan bu yana meydana gelen afetlerin etkileri, illere göre dağılımları ve yoğunluk haritalarını ortaya koymak amacıyla ”Afet Bilgileri Envanteri” hazırladı.
Afet İşleri Genel Müdürü Mustafa Taymaz, böyle bir envanter çalışmasının ilk kez yapıldığını belirterek, bütün Türkiye’deki afet tehlikelerini ortaya koyduklarını söyledi.
Söz konusu çalışmanın 1993 yılında başlatıldığını, ancak 1999 Marmara Depremi nedeniyle ara verildiğini kaydeden Taymaz, 2003’te tekrar gündeme alındığını, 2005’te kısmen tamamlandığını ve son 3 yıllık süreçte kontrol ve güncellemelerin yapıldığını anlattı. Taymaz, çalışmada karşılaşılan kısıtlar, veri girişinde hata ve benzeri problemler nedeniyle doğruluk ve güvenilirliğin yüzde 90 olarak kabul edildiğini belirtti.
1950-2008 dönemini kapsayan ”Türkiye’de Afetlerin Mekansal ve İstatistiksel Dağılımı-Afet Bilgileri Envanteri”ne göre, ülkedeki 35 bin 741 yerleşim biriminin yüzde 43,75’i en az bir afet olayına maruz kalmış durumda.
Ülkede meydana gelen afet zararlarının yüzde 55’i deprem, yüzde 21’i heyelan, yüzde 8’i su baskını, yüzde 7’si kaya düşmesi ve yüzde 2’si çığdan kaynaklanıyor.
Afete en fazla maruz kalan iller, afetzede sayısı açısından bakıldığında Kocaeli, Erzurum, Bingöl, Sakarya, Düzce, Van, Yalova, Muş, Adana ve Diyarbakır. Bu noktada dağılımı depremin belirlediği dikkati çekiyor.
Olay bazında ele alındığında ise afetten en çok etkilenen iller Erzurum, Trabzon, Bingöl, Rize, Tunceli, Erzincan, Kastamonu, Malatya, Sivas ve Artvin olarak sıralanıyor.
Her iki açıdan da afetlerden en az etkilenen illerin başında Kırklareli geliyor. Onu, Edirne, Kilis ve Tekirdağ izliyor.
1950-2008 döneminde meydana gelen depremlerden 53 ilde toplam 158 bin 241 afetzede etkilendi.
Afetzede sayısı açısından depreme en çok maruz kalan 10 il verileri incelendiğinde, yıkım yaratan ve afetzede sayısını artıran depremler şöyle:
”17 Ağustos 1999 Kocaeli (7,4), 12 Kasım 1999 Düzce (7,2), 30 Ekim 1983 Erzurum (6,8), 24 Kasım 1976 Van-Çaldıran (7,2), 12-14 Mart 2005 Bingöl (5,7-5,9), 22 Mayıs 1971 Bingöl (6,7), 19 Ağustos 1966 Muş-Varto (6,9), 6 Eylül 1975 Diyarbakır-Lice (6,9), 27 Haziran 1998 Adana-Ceyhan (6,3).”
Çalışmada, ”Türkiye’de hasar yapan deprem büyüklüğü eşiğinin 4,4 olarak kabul edilebileceği” belirtildi.
Heyelan afeti için yapılan değerlendirmede, 81 ilin de heyelandan belirli derecelerde etkilendiği görülüyor.
Heyelanlı yerleşim birimleri, özellikle Doğu Karadeniz bölgesi (Trabzon ve Rize civarı), Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi (Karabük, Bartın, Zonguldak ve Kastamonu civarı) ile aktif fay ve fay zonları boyunca yoğunlaşıyor.
En çok heyelan olayı gözlenen iller Trabzon (1.123), Rize (1.049), Kastamonu (613), Erzurum (573) ve Artvin (471).
En az heyelanın meydana geldiği iller ise Kırklareli (3), Mardin (4) ve Şanlıurfa (6).
1950-2008 döneminde toplam 13 bin 494 heyelan oldu. Heyelandan etkilenen afetzede sayısı açısından bakıldığında da yine Trabzon 4.106 afetzedeyle ilk sırada yer aldı.
Su baskını, en fazla Erzurum (349), Sivas (299), Kahramanmaraş (187), Kayseri(187) ve Adana’da (185) gerçekleşti. Olay sayısı yerine etkilenen afetzede sayısı esas alındığında ise iller, Erzurum (2 bin 12), Kahramanmaraş (1.523), Van (1.480), Adana (1.172), Bitlis (1.047) şeklinde sıralandı.
Bu çerçevede su baskınlarının Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat ve Doğu Karadeniz havzalarında yoğunlaştığı gözleniyor.
Türkiye’de 79 ilde kaya düşmesi görülüyor. Kaya düşmesi olayından etkilenen yerleşim birimi sayısı 1.703, afetzede sayısı 19 bin 422’i buluyor.
En fazla kaya düşmesinin meydana geldiği il, 279 olayla Kayseri. Onu, Erzurum (229), Nevşehir (179), Adıyaman (135) ve Sivas (129) izliyor. Etkilenen afetzede sayısına bakıldığında da Kayseri, Nevşehir, Niğde, Erzurum ve Karaman öne çıkıyor.
Kaya düşmesi olayları ülkenin tamamında görülmekle birlikte, göreceli olarak, karasal iklimin hüküm sürdüğü, gece-gündüz sıcaklık farklarının yüksek olduğu, dolayısıyla fiziksel aşınmanın etkin gözlendiği, Kayseri, Nevşehir, Niğde civarındaki volkanik birimlerde, Güneydoğu Anadolu Yitim Kuşağında bindirmeler boyunca yoğunlaşıyor. Kuzeydoğu Karadeniz’de de kaya düşmesi olayıyla sık karşılaşılıyor.
Yurt genelinde 45 ilde, toplam 605 yerleşim biriminde, 731 çığ olayı meydana geldi.
Çığ olaylarının çoğunlukla, Doğu Anadolu’nun, Kuzeydoğu Karadeniz’in yüksek kesimlerinde ve belirgin bir şekilde Güneydoğu Anadolu Yitim Kuşağı boyunca, rakım olarak yüksek ve bitkisel yoğunluğun az olduğu alanlarda meydana geldiği gözleniyor.
Muşun Sesi Gazetesi
