Tüketicilerin karşılaşmış olduğu sorunlar hakkında çözüm önerisi getiren ve tüketiciler için birçok öneride bulunulan toplantıda, alışveriş sonrasında yapılması gereken hususlara dikkat çekildi.
Yapılan alışverişin değerlendirilmesi aşamasında daha somaki alışverişlerden sağlanacak faydayı arttırmak için bazı sorular sorarak gerçekçi bir değerlendirme yapılmalıdır. Satın alman mal ya da hizmete gerçekten ihtiyaç var mıydı? Tasarlanan amaca hizmet etti mi? İhtiyaç ve istekler yeterli ölçüde tatmin edildi mi? İhtiyaca uygun kalite seçilebildi mi? Malın satın alınmasında kullanılabilecek tüm bilgilerden faydalanıldı mı? Satın alman malın kullanımı ve bakımı istenen şekilde gerçekleşebiliyor mu? Kişisel ve piyasa imkanları göz önüne alınarak alışveriş için en uygun zaman seçilebildi mi? Bu sorulara “Evet” cevabını veriyorsanız alışverişinizi en uygun şekilde gerçekleştirmişsiniz demektir.
GİYİM EŞYASI SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Ölçü ve beden yönünden kesin bilgilere sahip değilseniz satın alacağınız giyim eşyasını mutlaka deneyiniz. Evde üstünüze olmazsa boşuna para vermiş olursunuz. Giyim eşyalarının; düğme, fermuar, astar vb. kısımlarını dikkatle kontrol ediniz. Satın alacağınız giyim eşyalarında bilgi verici etiketleri inceleyerek kumaşın lif kompozisyonunu, uygulanacak bakım ve temizlik yöntemlerini, satın almadan önce mutlaka öğreniniz. Giyim eşyalarında farklı mevsimlerde ve uzun süre giyilebilen, kolayca yıkanabilen, dayanıklı, buruşmayan, iç giyimde ise kolayca nem çeken, doğal liflerden üretilen ürünler tercih edilmelidir. Moda kurbanı olmayınız, sadece moda diye aldığınız elbise bir somaki sezonda elinizde kalabilir. Giyimde indirim dönemlerini takip ediniz. Bir çift ayakkabının tekleri arasında herhangi bir görünüm, şekil, işçilik, renk ve boyut farkının bulunmamasına dikkat ediniz. Ayakkabı etiketlerini inceleyerek; ayakkabı yüzü, iç astar ve taban ile dış taban yapımında kullanılan malzemelerin neler olduğu hakkında bilgi edininiz Ayakkabı seçerken kriterimiz model ve renkten önce rahatlık olmalıdır. Ayağınızın anatomik yapısına uymayan, büyük ya da sıkan ayakkabıyı almayınız. Ayakkabı içinde ayaklarınızı rahatça hareket ettirebilmelisiniz. En uzun parmağınız ile ayakkabının ucu arasında yarım cm boşluk olmalıdır. Ayakkabı rahatsız edici derecede sıkı ise, kesinlikle zamanla gevşer diye düşünüp satın almayınız. Ayakkabının her ikisini de mutlaka giyip yürüyerek deneyiniz, iyi oturduğundan ve rahat olduğundan emin olunuz. Ayakkabının numarasını kontrol ediniz. Ayakkabının içini elle kontrol ederek astar vb. kısımlarda ayağı rahatsız edici kırışıklıklar bulunmadığından emin olunuz. Dikiş uçları bitim yerlerinin sağlam olmasına, dikiş hatalarının bulunmamasına dikkat ediniz. Ayakkabının ayakla temas eden kısımlarında sentetik malzeme kullanılıp kullanılmadığına dikkat ediniz. Çünkü sentetik malzemeler hava geçirmez ve hava geçirmeyen malzemeler ayak sağlığı için zararlıdır. Yazın tabanı kösele, kışın ise tabanı sentetik ( PVC, termoplastik, kauçuk gibi ) maddelerden üretilmiş, ayakkabı yüzü yumuşak deriden yapılmış olan ayakkabıları tercih ediniz. Nubuk, süet gibi çabuk kirlenen ya da boyası çabuk soyulan malzemelerden üretilmiş ayakkabıları alırken ve kullanırken iklim şartlarım göz önünde bulundurunuz. Çocuk ayakkabılarının arkalarının sert, ayakkabı yüzünün esnek olmasına, burun bölümünün parmakları sıkmamasına ve dış taban malzemesinin yeri sağlam tutan , kaymayan ve esnek bir malzemeden yapılmış olmasına dikkat ediniz. İnsan ayağının hacmi gün boyunca genişler, bu nedenle ayakkabınızı öğleden sonra almaya özen gösteriniz.
ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
İhtiyaca uygun kapasiteli olmalıdır. Fiyatı uygun, kalitesi yüksek olmalıdır. Güvenli ve dayanıklı olmalı, elektrikli aletler CE işareti taşımalıdır. Enerji etiketleri incelenerek enerji verimliliği yüksek olan aletler tercih edilmelidir. Az elektrik ve su harcamalıdır. İmalatçısı ve satıcısı güvenilir olmalıdır. Garanti belgeli olmalı ve garanti süresi uzun olmalıdır. Satış sonrası servis ağı yaygın ve yeterli olmalıdır. Yeterli yedek parça stoku bulunmalıdır. Evde kaplayacağı alan az olmalıdır. Kullanımı, bakımı ve temizliği kolay olmalıdır. Fiyat, rahatlık, birden fazla amaç için kullanılabilme, kapladığı alan, kullanım ömrü, ağacın cinsi, birleştirme yerlerinin sağlamlığı, ağacın cilası, döşeme malzemesinin sağlam, terletmeyen, yanmaya dayanıklı ve kolay temizlenebilen özellikte olmasına özen gösterilmelidir. Alacağınız mobilyanın kullanmayı düşündüğünüz yerdeki diğer eşyalarla uyumlu olup olmayacağına dikkat ediniz. Mobilyanın kullanılacağı odaya uygun büyüklükte olup olmadığını kontrol ediniz. Sipariş ederek yaptırdığınız mobilyalarda önceden mutlaka sözleşme yapınız.
ARAÇ SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Satın alacağınız araçlarda yakıt ekonomisi en önemli tercih sebebidir. Az yakıt tüketen ve karbondioksit emisyonu az olan araçları tercih ediniz. Karbüratörlü araçlar enjeksiyonlu araçlara göre daha fazla benzin tüketirler. Benzinli araçlarda yakıt sistemi enjeksiyonlu olmalıdır. Enjeksiyonlu yakıt sistemi olanlarda da çok noktalı enjeksiyon olanları tercih ediniz. Satın alınacak araçlarda, aracın sürtünme kayıplarını ve dolayısıyla yakıt tüketimini artıracağından, aracın gövdesinde fazla girinti ve çıkıntılar olmamalı, pencere camları gömmeli olmalı ve aynalar aşırı derecede büyük olmamalıdır. Araçlarda klima, rüzgarlık, üst bagaj ve otomatik transmisyon gibi aksesuar ve parçalar daha fazla yakıt tüketimine neden olacağından, araç seçerken bu hususları göz önünde bulundurunuz, ayrıca araca gerçekten ihtiyacınız olan parçaları taktırınız. Araçta standart olarak bulunması gereken emniyet kemeri ve hava yastığı gibi elemanlardan başka hangi ekstra güvenlik ekipmanların bulunduğunun öğrenilmesi, sağlık ve güvenlik açısından önem arz etmektedir. Genellikle boyutları büyük ve daha ağır araçların güvenliği, darbe sönümleyici ön kısmı sınırlı olan küçük araçlara oranla daha yüksek olmaktadır. Ülke genelinde satış sonrası servis ağı yaygın olan ve yeterli yedek parça stoku bulunan araçlar tercih edilmelidir. Satın alınacak aracın kulanım sırasındaki değer kaybı göz önüne alınmalıdır. Mümkünse, ikinci el de tercih edilen ve diğerlerine göre daha az değer kaybeden bir araç tercih edilmelidir. Satın alınacak aracın fiyatları iyi incelenmelidir. Peşin alımlarda indirimlerin olup olmadığı, araçta opsiyonel aksesuarların aracın fiyatını ne şekilde etkilediği, ayrıca aracın kullanım maliyetleri de düşünülerek, servis ve bakımları, kaskosu ile Motorlu Taşıtlar Vergisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Aracın fren gücü performansının nasıl olduğuna bakılmalı, ABS, EBD gibi kilitlenmeyen fren sistemlerine sahip araçlar tercih edilmelidir. Satın almaya karar verilen araç ile test sürüşü yapılması, aracın güvenlik ve rahatlık durumlarının değerlendirilmesinde fayda sağlayabilecektir. Kullanılmış ikinci el araç satın alırken göz önünde bulundurulması gereken hususlar. Aracın çalıntı olup olmadığını anlamak için motor ve şase numaralarının, ruhsattaki motor ve şase numaraları ile karşılaştırması yapılmalıdır. Araçta kullanım sırasında vurma, çarpılma, paslanma vb. hasarlar olup olmadığı, incelenmeli, gerekirse bir servise gösterilmeden araç satın alınmamalıdır. Aracın servis ve bakım kayıtlarının olup olmadığı sorulmalıdır. Aracın lastiklerinin durumuna bakılmalı, tekerlek aşıntısının düzensiz olup olmadığı kontrol edilmelidir. Asimetrik bir aşınma, takımlarda bir ayarsızlık olduğunu gösterir. Ayrıca lastik dişleri ve yanaklarına bakılmalıdır. Aracın yağ çubuğu ve yağ haznesi kapağı kontrol edilmelidir. Kahverengi tortu görüldüğünde araç yetkili bir servise gösterilmeden satın alınmamalıdır. Gaza basıldığında egzozdan mavi duman çıkıp çıkmadığına bakılması gerekmektedir. Aracın egzozundan eğer mavi egzoz gazı çokça çıkıyorsa, motorun iç parçaları aşınmış demektir. Bu motorun yağ yaktığı anlamına gelmektedir.
SATIN ALINAN MAL VEYA HİZMETLE İLGİLİ BİR SORUNLA KARŞILAŞILDIĞINDA NE YAPILMALIDIR
Bilinçli tüketici; tüketim süreci içinde tüm hak ve yükümlülüklerini ve bunlara göre davranmasını bilen tüketicidir. Tüketici kaliteli mal ve hizmeti talep etmeli, satın aldığı mal ve hizmet ayıplı veya hatalı ise hakkını aramalıdır. Akıllı tüketici yasalara ve haklarına saygılıdır. Yasaların sizlere tanıdığı hakları kullanmaktan çekinmeyiniz. Hak arandıkça haksızlıklar azalacaktır. Hak aramak hukukun yolunu açmak, sorunları çözmektir. Sonuca ulaşmada kararlı olunmalı, ancak satıcı ve sağlayıcı ile tartışmaya girilmemeli, zorbalık yapılmamalıdır. Bilinçli tüketici yaptığı hatayı anlayarak özür dilemeli, aynı hatayı bir daha yapmamalıdır. Tüketici malı kendi imkanları ile tamir ettirmeye kalkışmamalı, yetkili servisine başvurmalıdır. Malın bozulmasında tüketicinin de sorumluluğu varsa ısrarlı olunmamalı, karşılıklı görüşmelerle bir noktada anlaşmaya çalışılmalıdır. İyi bir tüketici borcuna sadık olmalı ve ödemelerini düzenli bir şekilde yapmalıdır.
Satın aldığınız bir mal veya hizmetin ayıplı veya hatalı olduğunu fark ettiğinizde öncelikle o mal veya hizmeti satın aldığınız satıcı ve sağlayıcıya başvurmanız gerekmektedir.
Satıcı ve sağlayıcının sorunu çözmesi esastır. Satıcı ve sağlayıcı sorunu çözemiyor veya yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa, söz konusu mal veya hizmetin bayisine, acentesine, imalatçı-üreticisine, ithalatçısına ya da bu mal veya hizmet için kredi alınmışsa kredi veren banka, özel fınans kuruluşu veya finansman şirketleri ile görüşmeniz faydalı olacaktır.
Bu konuda üretici veya ithalatçı firmanın ücretsiz tüketici hattı aranarak şikayet konusu düzgün bir şekilde ifade edilmelidir.
Şikayetiniz konusunda haklı iseniz, pes etmeyiniz. Satın aldığınız mal veya hizmete para verdiğinizi unutmayınız.
Her şeye rağmen sonuç alamadıysanız;
Malı, hizmeti satın aldığınız İkamet ettiğiniz yerde bulunan Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Mahkemelerine şikayet konusunu içeren dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, satış fişi, garanti belgesi, sözleşme vb.) başvurabilirsiniz. Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri, tüketiciler ile satıcı ve sağlayıcılar arasında çıkan uyuşmazlıkları çözümlemek amacıyla kurulmuşlardır. İllerde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, ilçelerde ise Kaymakamlıkta faaliyet göstermektedirler. Tüketici Mahkemeleri ise, her il ve ilçenin adliye binalarında bulunmaktadır. Hakem heyetlerine yapılan başvurulardan herhangi bir ücret alınmaz. Hakem heyetlerince görevlendirilecek bilirkişi ücretleri de Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından karşılanır. Satın aldığınız ve şikayet konusu olan mal veya hizmetin değeri 1 Ocak 2008 den itibaren 827,05 YTL nın altında ise sorunun çözümü için Tüketici Sorunları Hakem Heyetine başvurmanız gerekmektedir. Bu durumda, hakem heyetlerinin aldığı karar bağlayıcıdır. Hakem heyeti kararı aleyhinize ise 15 gün içinde tüketici mahkemesine itiraz edebilirsiniz. İtirazı görüşen tüketici mahkemesinin kararı kesindir. Hakem heyetinin verdiği karar lehinize olmakla beraber satıcı veya sağlayıcının bu karara uymaması durumunda İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre İcra Müdürlüğü ne müracaat edebilirsiniz. Şikayet konusu olan mal veya hizmetin değeri 827.05 YTL nın üstünde ise hakem heyetlerine başvurulabileceği gibi, tüketici mahkemelerine de başvurulabilir.
Ancak bu durumda, hakem heyetlerinin kararı delil niteliğinde olup, bağlayıcı değildir. Lehinize olan hakem heyeti kararına, karşı tarafın uymaması halinde tüketici mahkemesine başvurmanız gerekecektir. Tüketici mahkemeleri nezdinde açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır.
TÜKETİCİ ŞİKÂYETİNİ NERELERE YAPABİLİR?
1 -Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine,
2- Tüketici Mahkemelerine,
3-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğüne,
4 -İllerde Valilikler bünyesinde bulunan Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerine,
5- “175 Alo Tüketici” Hattına Tüketicinin korunmasına yönelik faaliyet gösteren Dernek ve Vakıflara, başvuru yapılabilir
Muş Ovası Gazetesi
