Tadıyla ülke genelinde nam salmış olan Muş Üzümü, ilimizde Mongok, Kale, İncebel, Pamukluk bağlarında bol miktarda yetiştiriliyor.
Bu yılda verimin yüksek olduğu Muş üzümü, gerek market ve manavlarda gerekse yol üstü tezgâhlarda satışa sunuldu.
Fiyatı ve lezzetinin yanı sıra doğallığıyla da ayrı bir yöresel tat olan Muş üzümü, geçtiğimiz yıllara oranla daha verimli bir yılı geride bıraktı. Depolama imkanı olmaması nedeniyle yetişme döneminden sonra kısa bir sürede tükenen Muş üzümü, farklı illerde yaşayan Muşlulara da kolilerle gönderildi. İlimize özgü bu ürünün bol miktarda yetiştirildiği Mongok Bağları´nda ise sezon bağcılar için pek de iyi geçmedi. 34 bağın olduğu Mongok´da her bağda yetiştirilen Muş üzümü, bağlara giden yolun çok kötü olması ve pazarlama sorunu nedeniyle tarlada çürümeye terk edildi.
Burası bir fabrikadır Mongok Bağları´nda bağcılık yapan Menan Esenci, bağında 1 ton civarında üzümün çürüdüğünü ifade etti. Bağ yollarının kötü olması ve pazarlama sorunu nedeniyle çok zarar ettiklerini belirten Esenci, Mongok Bağları´nın adeta bir fabrika gibi birçok insana iş kapısı olduğunu vurguladı. İlimiz Valisi Seddar Yavuz´dan yol sorunlarının çözülmesi için talepte bulunan Esenci: Gördüğünüz gibi bir sürü üzüm bağımızda kaldı. Yolumuz olmadığı için toplayıp şehre götüremiyoruz.
Götürdüğümüz zamanda esnaf fazla rağbet göstermiyor, üzümü almıyor. Bizim Sayın Valimizden bir talebimiz var, bize bir soğuk hava deposu yapsın. Diğer memleketlerde nasıl kışında üzüm yenilebiliyorsa Muş üzümü de kışın yenebilir, saklanabilir. Ayrıca yolumuz yok. Burası bir fabrikadır. Mongok Bağları´nda 34 tane bağ var. Bir tek baharda ricayla greyder getirip yolumuz düzeltiyorlar ve gidiyorlar.
Diğer İncebel, Pamukluk bağları hepsinin yolları stabilize yapıldı, bir tek bizim bağlarımızın yolu kaldı şeklinde konuştu. İki haneli yerleşimlere su geliyor, bize neden gelmesin Bağların su sorununu da kendi imkânlarıyla yaptıkları 200 tonluk su deposuyla gidermeye çalıştıklarını ifade eden Esenci: Sayın Valimizin çalışkan bir insan olduğunu duyduk. Kendisinden ricamız bir an önce bu işe bir el atıp bu yollarımızı yapması. Su sıkıntımızda var.
Biz kendi imkânlarımızla devletin katkısı olmadan 200 tonluk su deposu yaptık. Kaynaktan su getirerek depoyu yaptık. Ancak bu su yetersiz. Özel İdare´nin bu soruna el atmasını istiyoruz. İki haneli yerleşimlere su geliyor, bize neden gelmesin dedi. Üzümlerin satılamamasının en büyük nedeninin yol sorunu olduğunu tekrar vurgulayarak konuşmasına devam eden Esenci: Asıl sebebi yoldur.
Bir de pazarlamamız yoktur. Esnaf istediğimiz fiyatı vermiyor. Bizim istediğimiz fiyatı vermeyince biz de üzüm götürmüyoruz çünkü zarar ediyoruz. Mongok Bağları genelinde en az 15 ton üzüm telef olmuştur. Benim bağımda Muş´un o has siyah üzümünden 1 tonu kaldı, çürüdü.
Pazarlama olsaydı böyle olmazdı. Başka memleketlerde insanlar geliyor tarladan ürünü alıp kendileri götürüyorlar. Burada öyle bir şey de yok. Kooperatifleşme olmasını da rica ediyoruz ayrıca ifadelerini kullandı. Devlet bize bir yol yapsın başka bir şey istemiyoruz Mustafa Atmaca adlı bağ sahibi de bu yıl üzümlerinin tarlada çürüdüğünü ve zararının büyük olduğunu belirtti. Yetkililerden bağ yollarının yapılması için talepte bulunan Atmaca: Muş üzümünün kesme zamanıdır.
Bazı insanlar ilkbaharda keser, biz ise sonbaharda kesiyoruz. Bu şekilde daha iyi oluyor. İlkbaharda bize iş kalmıyor, sadece bağları kazma işi kalıyor. Kar yağdığı zaman zaten üstü kar ile kaplanır. İlkbaharda ağaçlara soğuk vurur. Bu nedenle biz kış öncesi budama yapıyoruz.
Bu üzümlerin tarlada kalmasının sebebi yolların olmamasıdır. Devletin bize yol yapması gerekirken yapmıyorlar. Burada ortada kaldık. Devlet bize bir yol yapsın başka bir şey istemiyoruz.
Şu anda elimizde bağ başına bir ton üzüm kaldı. Burada her bağda bir işçiye günlük 15 lira yevmiye veriliyor. Bir fabrika gibidir bizim bu bağlar. Bir tek bizim değil Muş´un bütün bağları aynıdır. Çünkü bağ kesmesi var, kazması var, ilaçlaması var. Bunların hepsi işçilerle yapılıyor. Kendi yaptığımız tek şey ise bağımızı kendimiz kesiyoruz. Diğer bütün işi işçilere veriyoruz. Yol olmadığı için işçilerde gelmiyor. İşçi buraya yayan gelene kadar öğle oluyor.
Bir yevmiye bu defa bizim sırtımıza 2 yevmiyelik yük oluyor şeklinde konuştu. Mongok Bağları´nın diğer bağlara oranla şehre biraz uzak olduğunu ve bu nedenle yolların büyük önem arz ettiğini belirten diğer bağ sahipleri de yol ve pazarlama sorununun çözümü için yardım istediklerini belirttiler. Muş´un bağlarının meşhur olduğunu belirten bağcılar, bu değere sahip çıkılması halinde ilimiz ekonomisine bağların ciddi bir katkı sunacağını da ifade ettiler.
Muş Ovası Gazetesi
