Uzmanlar tarafından kış mevsiminde, araçların soğuk hava şartlarına karşı direncini artırmak için, bakım yapılmasının büyük önem taşıdığı ve ekonomik yönden çeşitli tasarruflar sağladığı bildirildi.
Servis uzmanları araçların soğuk hava şartlarına karşılaşabileceği problemlere karşı direncini artırmak için kış bakımının yapılmasının büyük önem taşıdığını söylediler. Uzamanlar kışlık bakımın yapılmamasının çeşitli arızalara ve ekonomik kayıplara yol açtığını vurgulayarak, “Araç motorlarının soğuk havada çalışması güçleşir. Bakım masrafından kaçan birçok araç sahibi, kış boyunca ortaya çıkan arızalar sebebiyle daha fazla para öder. Çoğu zaman önemsiz zannedilen kışlık bakım, araçlarda soğuk havalarda ortaya çıkabilecek birçok problemi ortadan kaldırabilir” şeklinde konuştular. Araçların kış mevsiminde, özellikle hava sıcaklığının sıfırın altına düştüğü bölgelerde bakım yapılmasının kaçınılmaz olduğuna işaret eden servis uzmanları “Motorun soğuk havada sağlıklı çalışabilmesi için soğutma suyuna donmayı önlemeyi sağlayacak seviyede antifriz eklenmelidir. Motorun ilk hareketi zorlaşacağından akü kontrol edilip, bakımı yapılmalıdır. Ateşleme ve elektrik sistemi gözden geçirilmelidir. Bu sistemlerdeki aksaklıklar, soğuk havada yakıt tüketimini yüzde 10-20 oranında artırır. Bujiler temizlenmeli ya da değiştirilmelidir. Buji tırnaklarının ayarsız ve kirli olması, soğuk havada daha fazla yakıt tüketimine sebep olur. Soğutma sistemi ve termostat ayarı soğuk hava şartlarına göre yeniden ayarlanmalıdır. Motor yağı eskimişse yenilenmelidir, aksi halde sürtünme artarak motorun gücü düşecek, parçalar daha çabuk aşınacak ve sonuçta yakıt tüketimi artacaktır. Hava filtresinin kirli olması da yakıt hava karışımını olumsuz etkileyeceği için egzozdan çiğ yakıt atılmasına yol açacaktır. Ön ve arka cam silgi lastikleri kontrol edilmeli arızalı ve iz yapan silecekler görüş mesafesini etkileyeceği ve kaza riskini artıracağı için değiştirilmelidir. Araç üzerindeki lastiklerin diş derinliği ve aşınma durumu lastik basınçlarının kontrolü araçta hem güvenlik hem de yakıt tasarrufu açısından önemlidir. Kirli yakıt filtreleri, karbüratörler ve dizel motorlardaki kirli enjektörler de daha fazla yakıt tüketimine sebep olur” diye konuştular. Kış şartlarında araçların verimli şekilde kullanılabilmesi için fren ve debriyaj balatalarının kontrol edilmesinin ve lastik havalarının mevsime göre ayarlanmasının gerektiğini de hatırlatan uzmanlar, motorlu taşıtların kışlık bakımlarının yapılmasının araç sahiplerine çok fazla maddi külfet getirmeyeceğine dikkat çekti. Kışlık bakımın masrafından kaçınmanın daha büyük problemlere yol açacağını dile getiren araç uzmanları, “Araçların kışlık bakımının maliyetinden kaçmak, güvenli sürüşü engellediği gibi yakıt tüketimini ve kaza riskini artırır. Bakım masrafından kaçmak telafisi güç problemlere yol açacaktır. Her şeyden önce sabah araç çalışmayacaktır. Güçlükle çalıştırılsa bile verimli çalışmayacak ve yakıt tüketimi artacaktır. Motor düzensiz çalıştığı için yıpranma fazla olacak ve aracın ömrü kısalacaktır. Bakım yapılmadığı için sağlıklı çalışmayan motor ve aracın diğer ekipmanları görevlerini tam olarak yerine getiremeyeceği için kaza riski de artacaktır. Ayrıca, bakım masrafından kaçan araç sahipleri, 2-3ayda bu paranın daha fazlasını, tükettikleri yakıta ödemek zorunda kalır” ifadelerini kullandılar.
KIŞIN MUTLAKA KIŞ LASTİĞİ KULLANILMALI, GEREKTİĞİNDE ZİNCİR TAKILMALIDIR
Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C ın altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C ın altındaki soğuk hava şartlarında kuru asfalt, buz veya karda tutunmayı artırmaktadır. Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda riske girmeden, trafik yetkililerinin talebi durumunda araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere (yaz lastiği kullanılıyorsa tercihen dört tekerleğe de) kar zinciri takılmalıdır. Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4×4) araç sahiplerine (kış lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan vazgeçmeleri, kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamalarıdır.
“Risk” meydana gelebilecek zararlı bir olayın sonuçları ve oluşma olasılığının bileşkesidir. “Risk Yönetimi” ise en geniş anlamı ile riskin denetimi ve yönetimi anlamına gelir. “Kriz”, ivedi tepki gösterilmesini gerektiren; risk yönetimi, kriz öngörme ve önleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı gerilim yaratan bir durumdur. “Kriz yönetimi” de önlenemeyen krizin denetim altına alınabilmesi için yönetimidir. Kışın sıcaklığın 7 °C ın altında geçtiği yerlerde dolaşan araçlara ve özellikle (ambulans ,itfaiye, belediye, polis, okul servisi, taksi gibi) görev araçlarına kar yağmadan, yollar buz tutmadan, henüz kışın başında iken kış lastiği takılması ve araçta “kış donanımı” (Kar zinciri, takoz, don önleyici sıvı vs) nın bulundurulması “risk yönetimi” iken , en son çare olan kar zincirin takılması ise “kriz yönetimi” dir.
BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Kış lastiği ile ilgili uluslararası ASTM şartlarını sağlayan lastikler ASTM sembolü kullanabilirler. “Bu sembolü taşıyan lastikler kış lastiğidir” diyebiliriz. ASTM standartlarına göre bir lastiğin “kış lastiği” olabilmesi için belirli test şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Buna göre aday lastikle kış şartlarını temsil eden kaygan bir yolda yapılan ABS li tam fren sonundaki fren ivmesinin , “referans lastiğin” fren ivmesinden en az % 7 daha fazla olması gerekmektedir. “Dört Mevsim Lastiği ” (M+S) in ancak yukarda ki sembolü taşıyorsa kış lastiği olarak değerlendirilebileceği, öte yandan M+S lastiklerinin yazın iyi bir yaz lastiği, kışın da iyi bir kış lastiği görevini göremeyeceği mutlaka bilinmelidir.
KIŞ LASTİĞİ İLE KIŞIN DAHA KISA FREN MESAFESİ
50 km/h hızda ve kar üzerinde yapılan fren testlerinde durma mesafesi; kış lastikleri ile 35 m, yaz lastikleri ile 43 m ölçülmüştür. 30 km/ h hızda ve buz üzerinde yapılan fren testlerinde durma mesafesi; kış lastikleri ile 57 m, yaz lastikleri ile 68 m ölçülmüştür.
KIŞ LASTİĞİ DÖRT TEKERLEĞE TAKILMALIDIR
Kış lastiği ülkemizde kışın soğuk geçtiği illerimizde özellikle taksi ve otobüs gibi araçlarda kullanılmaktadır. Ancak yetersiz bilgi veya ekonomik gerekçelerle bu lastikler sadece çekişin olduğu dingilin lastiklerinde kullanılmaktadır. Yani araç arkadan itişli ise kış lastikleri sadece arka tekerleklere, araç önden çekişli ise de sadece ön tekerleklere takılmaktadır. Tek dingilde kış lastiği takılması kuru ve kaygan yollarda riskler taşımaktadır. Önde ve arkada farklı özelliklerde lastiklerin kullanılması aracın kuru ve kaygan yollardaki çekiş ve fren dengelerini bozmaktadır: Önde yaz lastiği, arkada kış lastiklerinin takılı olduğu arkadan itişli bir araç kuru yolda arkadan kayma eğilimi gösterirken, kaygan yolda ise önden kaymakta ve direksiyon hâkimiyetini kaybetmektedir. Önde kış lastiği, arkada yaz lastiklerinin takılı olduğu önden çekişli bir araç kuru yolda önden kayma eğilimi gösterirken , kaygan yolda da arkadan kaymakta ve araç savrulmaktadır. Yaz lastikli bir araçta tek dingilde zincir takılması da karlı yollarda yukarda ki riskleri taşımaktadır. Örneğin önden çekişli ve yaz lastikleri takılı bir taşıtın ön tekerleklerine zincir takıldığında yokuş aşağı inişlerde frene basıldığında (araç ABS li bile olsa) arka tekerlekler kilitlenebilmekte ve araç arkadan savrulmaktadır. Bu aracın kış lastiklerinin olması bu riski azaltmaktadır.
Muş Ovası Gazetesi
