Tema`dan çevre manifestosu

TEMA Vakfı Muş İl Temsilciği, Muş ve çevresi ile ilgili önemlilik arz eden bazı projelerini kamuoyu ile paylaşarak, vakıf olarak daha yaşanabilir bir çevre için çalışmalar yapacaklarını dile getirdi.
 
 
Tema Vakfı çevre ile ilgili olarak basın açıklaması yapıp, özellikle ilimizi ilgilendiren çevre sorunları hakkında fikir beyan etti. Yapılan açıklamada, vakfın çalışmaları ve yapılması düşünülen projeler ele alındı. Açıklamada; “TEMA Vakfı olarak 17 yıldır süren doğayı koruma ve erozyonla mücadele faaliyetlerimizi,  tarıma elverişli alanların tarımsal faaliyet dışında kullanılmasına karşı mücadelemiz devam etmektedir. Dünyada, Ülkemizde ve Muş ilimizde gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerimizi,  gittikçe yaygınlaşan kamuoyu desteği ve organize bir eğitim çalışması ile birlikte sürdürmeyi hedeflemekteyiz. Vakfın Muş temsilciliği ve gönüllüleri olarak, 1,5 yıl önce Muş ilimizi yakından ilgilendiren ve yine aynı konuları bildiri halinde gerek basına ve gerekse yetkililere iletmiş olmamıza rağmen maalesef kayda değer herhangi bir gelişme olmadı. Kaybolmakta olan geleceğimizi kurtarana kadar mücadelemizden vazgeçmeden ilimizin ve insanımızın birçok alanda bugününü ve geleceğini tehdit eden onlarca çevresel sorunu dile getirmeye devam edeceğiz. Bizler Tema vakfı olarak hepimizin sorunları ve ortak duyarlılıkları olduğunu düşündüğümüz söz konusu konulara ait öneri ve istemlerimizin,  göz ardı edilmemesini diliyoruz.
 
TOPRAK VE SU YOKSA EKMEK VE HAYATTA YOK!
Ülkemizde olduğu gibi ilimizde de tahrip olan ve gittikçe azalan bitki örtüsünden dolayı toprak erozyonu devam etmekte ve aynı hızla çölleşmektedir. Verimli topraklarımızın, tarım arazilerinin, meralarımızın amaç dışı kullanımının engellenmesi ve korunması için her türlü tedbirin alınması ve bu alanda projelerin geliştirilmesi şarttır. Muş ovasında tarımsal amaçlı ve yararlı topraklarda betonlaşmaya, çölleşmeye ve çoraklaşmaya doğru gidilmektedir. Geleceğimizi tehdit eden bu felaketi acilen durdurulmalıdır.5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, tarım maçlı arazileri kesinlikle tarım amacı dışında kullanılmayacağı hükmüne yer verildiği halde Türkiye’nin 3. Büyük ovası olan Muş Ovasının tarım arazileri üzerinde yapılaşma ve betonlaşma hızla artmaktadır. Yetkililerin tehlikeli ve yanlış olan bu girişimleri acilen durdurulmalı ve bir çözüm getirilmelidir. Hemen hemen tüm köylerde yerleşim planı yoktur. Yerleşim planı uygulamasına gidilmelidir. 3.7.2005 yılında çıkan 5403 sayılı kanundan vatandaş habersiz olup, il, ilçe ve belde belediye başkanları ile muhtarlara tebliğ edilmelidir. Söz konusu bu yasa tüm ilgililere tebliğ edilmeli ve gereğinin yerine getirilmediği taktirde yasal işlem yapılmalıdır.Türkiye su fakiridir. Ancak ilimizde su kaynakları olduğu halde su varlığımız giderek azalmakta ve kirlenmektedir. Türkiye’nin acilen “Su Çerçeve Yasası” çıkartılmalıdır. Su havzalarımızın planlaması yapılmalı, köyde ve kentte su tasarruflu kullanılmalı ve kullanılan sular arıtımla geri kazanılmalıdır. Özellikle Muş İl Özel İdaresi ve Köye Hizmet Götürme Birliği tarafından köylere içme ve sulama amaçlı su kaynakları getirirken, kaynağından kurutarak getirmemelidir. Suyun kaynaklarının çevresini olduğu gibi ağaçlandırılmalı ve çevresindeki mevcut ağaç veya orman varlığının ivedilikle korunma altına alınmalıdır. Pansuman tipi tedavi şekilleri kesinlikle çözüm değildir. Su kaynakları, toprağı ve diğer doğal varlıkları korumak için projeleri gerçekleştirmeden suyun getirildiği kaynaklar da birer birer kurumaya yüz tutacaktır. Nitekim şu anda Muş ve ilçelerinde birçok köyün su kaynakları kurumuştur. Yetkililer bu felaketi acilen önlemelidirler.        Topraklarımızın yönetimini sağlayan Toprak-Su Genel Müdürlüğü yeniden teşkil edilmelidir. Muş ovasında tarımsal alanların sulanmasını sağlayan Özel idare  ( Mülga Köy Hizmetleri) küçük-su tesisleri ve DSİ tarafından yapıldıktan yıllar sonra Sulama Birliklerine devredilen diğer sulama tesisleri işlevini yitirmiş durumdadır. Mevcut sulama tesislerinin onarılması ve havza ıslahını sağlayan çeşitli sulama göletlerinin tesis edilerek sulama alanlarının ilimiz tarımsal üretimine kazandırılması gerekmektedir. Ayrıca uzmanlar tarafından vahşi sulama tekniklerinden biri olarak kabul edilen  salma sulama  yerine toprağın daha iyi korunmasını sağlayan  yağmurlama ve damlama sulama teknikleri  yaygınlaştırılarak  hatalı sulama önlenmelidir.
BEREKETLİ TOPRAKLARDA DOĞRU TARIM!
Toprak varlığımızın erozyona uğraması ve su kaynaklarımızın azalması ile birlikte gıda güvenliğimiz tehlike altındadır. Gıda güvenliğimizin sağlanması için toprak ve su koruma yöntemlerine ek olarak Tohumculuk Kanunu’nda çiftçimizin aleyhine olan hükümler düzeltilmeli, Biyogüvenlik Yasası çıkarılmalıdır. Birçok konuda bilgiden yoksun olan çiftçilerimiz, özellikle uygulamalı eğitim faaliyetlerine tabi tutularak eğitilmelidir. Türkiye’nin 3. Büyük ovası olan Muş Ovasında geçen Murat ve Karasu nehri doğru değerlendirerek, Alparslan I ve Alparslan II Barajlarının havzaları ağaçlandırmalı, ovanın içine doğru akan dere ve akarsuların üzerinde koruma bentlerinin yapılması ile havzalarının ağaçlandırma çalışmaları yapılarak korunma altına alınmalıdır. Hayata geçirilmesi ve diğer onlarca akarsuların üzerinde göletler yapılması, taban su seviyesi düşürmek için drenaj çalışmaları gerçekleştirilmesi ile Muş Ovası tamamen sulanabilir tarımsal arazi olur. Bu durumda Muş’ta sadece tarımsal işlemlerde ve hizmetlerinde binlerce kişinin istihdamı gerçekleşir. Belki bölgenin hatta Türkiye’nin tahıl deposu olur.       Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi Muş’ta da ormanlarımız her gün fütursuzca kesilmekte gerek kışın sobalarda ve gerekse taş fırın ekmek fabrikalarında tonlarca odun olarak yakılmaktadır. Orman işletme ile Çevre ve Orman Müdürlüklerin bu konudaki çalışmaları yeterli değildir. Doğal varlıklarımız ve ormanlarımız korunmalı, başta Orman Köylerine yönelik Kırsal Kalkınma Programı kapsamında bölgemizde yaygın keçi ırkları yerine orman dostu keçi ırkları veya koyun edindirme, süt sığırı, arıcılık, bitkisel yemler, kömür desteği ve istihdam gibi projeler gerçekleştirilmeli ve kontrol mekanizması oluşturulmalıdır. Orman, Maden ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunları’na dayanılarak yasal kılıflar altında tahribat yapılmasına göz yumulmamalıdır.
MERALARIN DOĞRU KULLANILMASI!
Meraların doğru ve verimli olarak kullanılması için bu konuda köylüye ve çiftçiye eğitim verilmeli ve mera ıslah projeleri hızla gerçekleştirilerek yem bitkileri gibi toprağı koruma özelliği olan bitkilerin yaygınlaştırılması desteklenmelidir. Erozyonu önleme ve tarımsal üretimde verimi artırma adına çalışma programları yapılmalıdır. Bitki filoriyasının tespiti için çalışmalar yapılmalıdır. Özellikle Muş’un yüksek kesimlerinde yer alan ve erozyonu önlemede etkin olan otsu ve odunsu bitkileri koruma altına alınarak bu yerlerdeki köylülere modern arıcılığı, başta süt sığırı olmak üzere modern büyük baş hayvancılığının yaygınlaştırılması gerekir. Ayrıca büyük önem arz eden Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu çerçevesinde bütün Türkiye’nin arazi kullanım planlaması yapılmalı ve bütün üst planlar arazi kullanım planlaması üzerine inşa edilmelidir.
 
İLİMİZ ÇEVRESİ İLE İLGİLİ BÜYÜK ÖNEM ARZEDEN BAZI PROJELER
Ağaçlandırma Projeleri!
Ülkemizin bir çok yerinde  sıkça yapılan ağaçlandırma çalışmaları ilimizde de  yapılmalıdır. İlimizde orman ıslah çalışması mevcut değildir. Bölgemiz ve İlimizde Orman ıslah çalışmaları ve ağalandırma programları yapılarak hayata geçirilmelidir. Milli Ağaçlandırma Seferberliği Kanunu kapsamında ağaçlandırma faaliyetleri çok yavaş yürütülmektedir. Herkesin katılımını sağlayacak bilgilendirme ve rehberlik çalışmaları yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla yetkililerce herkesin katılımını sağlayacak çalışmaların hızla geliştirilmesi gerekmektedir. Muş’ un güneyinde Hasköy ilçesinin sınırından Kızılağaç beldesinin sınırına kadar uzanan yerler, genelde orman köyleri olup ceviz, badem ve kiraz gibi meyve ağaçları ile ormanlarının oluşturulması gerekir. Özel ağaçlandırma bahçeleri yaygınlaştırılmalıdır.
Karasu Islah Projesi!
Muş Ovasının tarımsal üretimine yeni bir hayat kazandırabilecek Karasu Islah Projesi gözlemlediğimiz kadarıyla çok yavaş yürütülmektedir.  Bu konu ile ilgili çalışmalar hızlandırılmalı ve yapılan çalışmaların toprağı koruma tedbirleri açısından mercek altına alınmalıdır.
‘’Yeşille Daha da Kucaklaşmış Çağdaş Görünümlü Muş’’ Projesi
1- sosyal tesis ve park alanı
İlimizin yerleşim yerinin orta yerinde bulunan Otogar işletme binaları, Eski Köy Hizmetleri hizmet binaları ile Karayolları Şube şefliği şantiye ve hizmet binalarının bulunduğu yerlerden tahliye edilerek şehrimizin daha uygun yerlerinde (Birinci sınıf tarım arazisi hariç) inşa edilmesi ve bu tesislerin bulunduğu yerlerin kent görünümüne daha uygun sosyal tesisler biçiminde projelendirilerek yapılması gerekmektedir. Söz konusu yapıların işgal ettiği alanların, yeşil alan ve park yerleri ağırlıklı sosyal amaçlı tesisler olarak projelendirilmesi bu günümüz ve geleceğimiz için çok büyük önem arz etmektedir. Zira günümüzde dünyanın modern kentleşme alanlarında olmazsa olmaz koşul olarak hayata geçirilen bu tip projelerden yoksun olan güzel Muş ilimiz, insanımızın insanca yaşamayı hak ettiği kadar böyle bir projeyi ve tesisi de hak etmektedir. İlimizin şehir merkezinde büyük bir hizmet olarak nitelendirilecek böylesi bir proje ile diğer tüm projelerinin hayata geçirilmesinde katkısı olacak herkesi, başta valimiz, milletvekillerimiz, üniversitemiz, belediye başkanlarımız, il genel meclis üyeleri, belediye meclis üyeleri, siyasi parti çevreleri, sivil toplum örgütleri ve kamu yöneticilerimiz olmak üzere bütün çevre dostu ve gönüllüleri bu yönde çaba harcamaya davet ediyoruz.  5302 Sayılı İl Özel İdaresi Yasası kapsamında İmar ile ilgili konuların Belediye ve İl özel idaresi işbirliği ile yapılması ve söz konusu projeler için bir an önce meclis kararı alınarak yapılmasını istiyoruz. Bu konuda tüm halkımızın kamuoyu desteğini bekliyoruz. TEMA vakfı gönüllüleri toprak ve Muş sevdalıları olarak bu konuda önerilerimizin dikkate alınarak;   öncelik olarak en uygun proje seçimi ile ilgili bir komisyonun kurulmasını ve uygun projenin seçimi yetkililerden bekliyoruz.
“YEŞİLLE DAHA DA KUCAKLAŞMIŞ ÇAĞDAŞ GÖRÜNÜMLÜ MUŞ’’ PROJESİ!
ŞEHİR MERKEZİNDEKİ DERE ISLAHI VE PEYZAJ ALANLARI
Muş ilinin yapılaşma biçimi Torosların uzantısı bitiminde yer alan Karni deresi ile solunda Taşo çayının dere yataklarının arasındaki yerden oluşmaktadır. Şehrimizin imajını ve görüntüsünü ön plana çıkaran bu dere yatakları,  estetikten uzak ve çevre kirliliği açısından kirli ve uygunsuz bir görünüm arz etmektedir. Bu dere yataklarının yakınlarında ve kıyılarında jeolojik açıdan uzmanlarca uygun olmayan çarpık bir yapılaşma her geçen gün daha da artmaktadır. Bu ve daha söylenmesi mümkün olan diğer sebeplerden dolayı adı geçen çay ve dere kenarlarında meydana gelebilecek kısmi erozyonun önlenmesi, toprağın korunması ve bu yerlerin yaşanılır bir kente yakışır biçimde projelendirilerek bu yerlerin peyzaj alanları haline getirilmesi gerekmektedir. Her iki çay ıslah edildikten sonra derenin kenarlarında geniş bir çevre yolu, yürüyüş parkurları, sağ ve sol yerleri ağaçlandırılarak tesis ve park alanları ile mesire yeleri yapılması halinde, şehrin sosyal ve ekonomik yönünde kalkınmasına katkı sağlayacaktır. Söz konusu vakfımızın bu tasarımları ve duyarlılıklarının günümüz ve geleceğimiz için çok büyük önem taşıdığını belirtmek istiyoruz. İlimiz şehir merkezinde hayata geçirilecek bu projelerin daha sonra diğer ilçe ve beldelerimizde de benzer çalışmalar uygulanmalıdır. Bu çalışmaları belediyeler, il özel idareleri ve DSİ ile birlikte hareket ederek gerçekleştirmelidir.  Söz konusu projelerin gerçekleşmesinde başta yöneticilerimiz olmak üzere özellikle milletvekillerimizin bu yönde çaba göstermesini mutlaka bekliyor ve istiyoruz. Geçmiş yıllarda toprağın korunması ve havza ıslahı gibi faaliyetleri yürüten Toprak-Su Genel Müdürlüğü faaliyetlerinin tekrar yaygınlaştırılarak önem verilmesini istiyoruz.  Sel, heyelan gibi doğanın tahrip olmasına yol açan felaketlerin engellenmesi veya azaltılması için dere, ırmak ve nehirlerin beslendiği havza alanlarında ağaçlandırma çalışmaları, sulama göletleri ve diğer toprak koruma tesislerinin projelendirilmesi bu ve benzeri projelerinin desteklenerek hayata geçirilmesi gerekmektedir.
HAYATIMIZI TEHDİT EDEN ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME PROJELERİ!
Katı atıkların kontrolsüzce çöplere veya etrafa atılması insan sağlığını büyük oranda tehdit etmektedir. Bilindiği üzere birçok katı atık doğayı kirletmekte, binlerce yıl sonra doğadan yok olamamaktadır.  İnsan sağlığını tehdit eden bazı atıkların geri dönüşümü ve tekrar değerlendirilmesi gerekir.  Bunun için toplama merkezleri ve katı atık tesisleri kurma projeleri ivedilikle uygulamaya koyulmalıdır. Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında atık kâğıtları enerji kaynağımız olan binlerce ağacı kurtarma adına geri dönüşümü için toplanması sağlanmalı ve bu konuda projeler geliştirilmelidir. Diğer taraftan Köylerimiz hızla şebekeli içme suyu tesisine kavuştuğundan dolayı kanalizasyon sorunu doğmuştur. Tesis edilmesi gereken kanalizasyonlara ek olarak fosseptik çukurları ile doğal veya suni arıtma tesisleri kurulmalıdır. Aksi takdirde tarım arazileri ile akarsularımız kirlenerek çevresel ve sağlık sorunları meydana gelmesine neden olacaktır.     Geleceğimize TEMA Vakfı’nın önerilerini hesaba katarak EL KOYUN. Toprak, su, enerji, tarım ve arazi planlamasına dair önerilerimizin gerçekleşmesini önemle istiyoruz. Bu topraklarda çocuklarımıza ve torunlarımıza yaşanır bir çevre bırakmak için duyarlı olduğunuza inanıyor, TEMA Vakfı Muş Temsilciliği olarak sizlere başarılar temenni ediyoruz”
 
 Muş Ovası Gazetesi